5ikonki

Współcześnie miasta i gminy stoją przed wieloma wyzwaniami ekologicznymi, ekonomicznymi i społecznymi, a wymiana doświadczeń i dobrych praktyk może im pomóc w rozwiązaniu istniejących problemów, w tym problemu zanieczyszczenia powietrza, uzależnienia od zewnętrznych źródeł energii i nadmiernej produkcji odpadów. Taka właśnie wymiana była celem webinarium, które zostało zorganizowane w dniu 18 października 2017 r. w ramach projektu pn. „Podnoszenie kompetencji polskich jednostek samorządu w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wykorzystania OZE z użyciem technologii informatycznych, w oparciu o doświadczenia norweskie”, realizowanego przez Związek Miast Polskich, Mazowieckie Stowarzyszenie Gmin na Rzecz Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités” oraz Norweski Związek Władz Lokalnych i Regionalnych KS. Projekt jest finansowany w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej na poziomie Programu PL04 ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.

Ponad 100 osób - przedstawicieli 40 miast i gmin zainteresowanych wdrażaniem nowoczesnej gospodarki odpadami, reprezentantów Urzędu Marszałkowskiego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz miejscowych przedsiębiorców - zgromadziła konferencja pn. „Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) szansą na zrównoważony rozwój gmin”, zorganizowana pod patronatem Marszałka woj. Mazowieckiego w Płońsku w dniu 4 października br. w ramach projektu „Podnoszenie kompetencji polskich jednostek samorządu w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wykorzystanie OZE z użyciem technologii informatycznych, w oparciu o doświadczenia norweskie”.

Płońska konferencja, której moderatorem był Jerzy Żelichowski, pełnomocnik burmistrza ds. współpracy ze spółkami komunalnymi, stała się platformą wymiany zdobytych doświadczeń i poglądów przedstawicieli samorządów mazowieckich i przedstawicieli partnerów norweskich (norweskiej Gminy Nes, jej spółki komunalnej Esval Miljopark oraz gminy Frogn) w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). 

Ponad 60 osób uczestniczyło w ostatnim już wydarzeniu organizowanym w ramach projektu "Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu" – konferencji w Warszawie w dniu 19 kwietnia 2017 r. Jej celem było zaprezentowanie najciekawszych rezultatów i produktów projektu, które mogą stanowić źródło cennej inspiracji i przydatnych narzędzi dla samorządów lokalnych realizujących projekty w obszarze efektywności energetycznej i wykorzystania OZE.

Wydarzenie adresowane było do wszystkich polskich samorządów lokalnych i ich partnerów (instytuty i centra badawcze, instytucje finansowe, organizacje pozarządowe, firmy prywatne itd.), zainteresowanych tematyką efektywności energetycznej i wykorzystania OZE oraz nawiązaniem współpracy i wymiany doświadczeń z Norwegami. Zaproszeni zostali także przedstawiciele prasy m.in. Portalu Samorządowego, PAP, Chrońmy klimat, Polityki, Rzeczpospolitej, dwutygodnika „Środowisko”, magazynu „Inteligentne Miasta i Regiony” a także lokalnych stacji radiowych.

Trzecie spotkanie Grupy Wymiany Doświadczeń w zakresie EE i OZE, zorganizowane w ramach projektu „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu", zgromadziło w dniach 15 - 16 marca br. w Warszawie ponad 40 osób zainteresowanych współpracą samorządów polskich i norweskich, tematyką zrównoważonego rozwoju i realizacją ambitnej polityki pro środowiskowej.

Pierwszy dzień spotkania wypełniły prezentacje i dyskusje dotyczące 10 mikroprojektów realizowanych przez laureatów konkursu, a zwłaszcza wymiana doświadczeń zdobytych przez samorządowców podczas spotkań z partnerami z Norwegii. Dyskusje w małych grupach pozwoliły uczestnikom bliżej zapoznać się z polskimi pomysłami zainspirowanymi przez modelowe inwestycje i inicjatywy proenergetyczne Skandynawów, a także wymienić się doświadczeniami związanymi z realizacją zwycięskich projektów innowacyjnych oraz współpracą bilateralną pomiędzy polskimi i norweskimi samorządami lokalnymi.

Lublin i Sztum są laureatami zeszłorocznego konkursu na najbardziej innowacyjny projekt z zakresu OZE i EE w ramach projektu parasolowego pn. „Polsko – norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu”. Celem projektu Miasta Lublina jest poprawa efektywności energetycznej budynku użyteczności publicznej, optymalizacja lubelskiego systemu energetycznego oraz zidentyfikowanie oszczędnych i nieszkodliwych dla warstwy ozonowej możliwości wykorzystania w okresie letnim ciepła systemowego do chłodzenia pomieszczeń biurowych. W przypadku Sztumu głównym celem projektu jest termomodernizacja budynków wielorodzinnych z zastosowaniem m.in. pomp ciepła, mikroelektrowni wiatrowych o pionowej osi obrotu oraz zielonych dachów, żyjących ścian i magazynów energii. Dzięki realizacji mikrograntu obie gminy  nawiązały partnerstwo z norweską gminą Ullensaker.

W związku z realizacją mikroprojektu w ramach projektu parasolowego „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu", w dniach 16-18 stycznia 2017 r. odbyła się wizyta przedstawicieli Gminy Raciechowice w Oslo – u norweskiego partnera. Wyjazd poprzedzony był wizytą strony norweskiej w Raciechowicach w listopadzie 2016 r. Podczas tego spotkania przedstawiciel Gminy Oslo zapoznał się z planami gminy w zakresie wymiany kotłów olejowych na pompy ciepła w wybranych budynkach użyteczności publicznej.

Pobyt w Oslo ukierunkowany był wyłącznie na zobaczenie obiektów, w których zastosowano rozwiązania zbliżone do tych planowanych w Raciechowicach. Jednym z budynków była szkoła zasilana od 2010 r. pompą ciepła wyposażoną w dwa dolne źródła: kolektor pionowy oraz poziomy, zainstalowany bezpośrednio pod asfaltową nawierzchnią boiska szkolnego. Pozioma instalacja wykorzystywana jest głównie latem, natomiast pionowa w okresach chłodu. Dodatkowo jako źródło rezerwowe, na wypadek małej skuteczności pompy ciepła, wykorzystywany jest nadal kocioł olejowy, zainstalowany w szkole już wcześniej.

2. webinarium zorganizowane w ramach projektu pn. „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu”, które odbyło się w dniu 18 stycznia 2017 r., poświęcone było tematyce edukacji energetycznej mieszkańców oraz ich aktywizacji na rzecz osiągnięcia lokalnych celów klimatyczno – energetycznych. Swoje doświadczenia zaprezentowali przedstawiciele organizacji norweskich z Laboratorium klimatyczno-energetycznego oraz Centrum edukacji, a także Bielska-Białej i Warszawy.

Jako pierwsza wystąpiła Inger Oddrun Sverkmo z Laboratorium klimatyczno-energetycznego działającego od stycznia ubiegłego roku w nowopowstałym budynku pasywnym należącym do liceum Nord-Gudbrandsdal, który produkuje własną energię. Laboratorium monitoruje w fitotronie procesy produkcji i zużycia energii, wentylacji i fotosyntezy.

W dniach 12–14.12.2016 r. odbyła się wizyta studyjna przedstawicieli gminy Milanówek w partnerskiej gminie Frogn w ramach realizacji mikroprojektu pn. „Polsko-norweska wymiana dobrych praktyk”.

Milanówek jest zeszłorocznym laureatem konkursu przeprowadzonego w ramach projektu „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu”. W konkursie wyłoniono dziesięć najciekawszych projektów z zakresu efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w sektorze komunalnym. Mikroprojekt Milanówka pn. „Polsko-norweska wymiana dobrych praktyk” przewiduje opracowanie koncepcji funkcjonalno-technologicznej strefy rekreacyjno-wypoczynkowej z wykorzystaniem innowacyjnego systemu wymiany ciepła w pobliskiej pompowni ścieków.

future buildPrzykłady ciekawych norweskich projektów pilotażowych, realizowanych w obszarze efektywności energetycznej i wykorzystania OZE, można znaleźć na stronie internetowej FutureBuilt: http://www.futurebuilt.no/English. FutureBuilt to 10-letni program wdrażany przez Ministerstwo ds. Samorządu Terytorialnego i Modernizacji we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Norweskich i innymi partnerami, który ma na celu realizację 50 innowacyjnych i inspirujących inwestycji ukierunkowanych na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych związanych z transportem, zużyciem energii i zużyciem materiałów budowlanych w sektorze komunalnym. Pilotażowe inwestycje obejmują budowę nowych obiektów o bardzo wysokim standardzie energetycznym (w tym szkół i przedszkoli, centrów kultury, budynków administracyjnych czy mieszkań socjalnych), rozbudowę infrastruktury rowerowej i transportu publicznego oraz zrównoważony rozwój całych dzielnic miejskich.

Do listopada 2016 r. rozpoczęła się realizacja 43 projektów, z których wiele zostało już ukończonych lub jest w zaawansowanym stadium realizacji. Ich opisy, w tym szczegółowe omówienie zastosowanych rozwiązań technicznych, materiałów itp., można znaleźć na stronie w zakładce „Pilot projects”. Opisy są dostępne w języku angielskim i obejmują m.in. modernizację biurowca Fredrik Selmers vei 4 w Oslo do standardu budynku pasywnego, instalację kolektorów słonecznych i pomp ciepła w ekologicznej szkole w Drammen czy projekt ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z całorocznego parku rozrywki Tryvann aż o 50% na każdego odwiedzającego! Zachęcamy do lektury.

Małopolska gmina Pałecznica jest jednym ze zwycięzców konkursu na najbardziej innowacyjne projekty z zakresu EE i OZE zorganizowanego w ramach projektu „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu”. Projekt gminy Pałecznica pt. „Inteligentny dom i inteligentnej wiosce” zakłada wykorzystanie norweskich doświadczeń i know-how do wdrożenia innowacyjnego w skali kraju rozwiązania, tj. systemu monitoringu poboru mediów (energii i wody), emisji CO2 oraz zarządzania nimi w sieci gminnej z wykorzystaniem technologii GPRS. W ramach mikrograntu Pałecznica nawiązała partnerstwo z norweską gminą Hvaler.

W dniu 19 grudnia 2016 r. odbyło się 1. webinarium organizowane w ramach projektu „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu”. Było ono poświęcone tematyce wykorzystania OZE, a swoje dobre praktyki zaprezentowały Pałecznica, Raciechowice i Gierałtowice. Uczestnicy spotkania mieli również okazję posłuchać o pierwszych rezultatach polsko-norweskiej wymiany doświadczeń nawiązanej w ramach projektu. Patrycja Płonka ze Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć „Energie Cités” opowiedziała o wizycie studyjnej w Norwegii, która miała miejsce w wrześniu br. i podczas której polska delegacja zapoznała się z najciekawszymi działaniami Norwegów w obszarze efektywności energetycznej i rozwoju energetyki odnawialnej. Następnie przedstawiciele Pałecznicy i Raciechowic opowiedzieli o pierwszych doświadczeniach związanych ze współpracą bilateralną nawiązaną z norweskimi partnerami w celu transferu know-how i sprawdzonych proenergetycznych rozwiązań.

Gmina Raciechowice jako jedna z dziesięciu polskich gmin została nagrodzona w konkursie na najlepsze i najbardziej innowacyjne projekty dotyczące efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii zainspirowane doświadczeniami norweskimi lub możliwe do zrealizowania przy wykorzystaniu norweskich doświadczeń. Konkurs został zorganizowany w ramach projektu parasolowego „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu". Celem mikroprojektu przygotowanego przez Raciechowice jest opracowanie studium wykonalności dla 9 obiektów użyteczności publicznej z terenu gminy (4 szkoły, 2 środowiskowe domy samopomocy, 2 budynki urzędu, 1 dom kultury) z określeniem optymalnych wariantów służących poprawie efektywności energetycznej budynków na podstawie oceny stanu technicznego, z nastawieniem na przedsięwzięcia poprawiające sprawność systemu źródeł ciepła. Celem projektu innowacyjnego jest zmiana źródeł ciepła w wybranych budynkach użyteczności publicznej Gminy Raciechowice z opalanych olejem na pompy ciepła wspomagane instalacją fotowoltaiczną oraz na wymianie oświetlenia wewnętrznego w tych budynkach na LED. W projekcie zostaną wykorzystane nowe rozwiązania technologiczne. Wdrożony zostanie system pomiaru, obsługi i monitoringu. Instalacja fotowoltaiczna wyposażona zostanie w licznik ilości uzyskanej energii elektrycznej, natomiast pompy ciepła w licznik zużytej energii elektrycznej i wyprodukowanej energii cieplnej. Dane z liczników będą przesyłane do Urzędu Gminy przez sieć Internet i administrowane przez osobę odpowiedzialną za monitoring. Dodatkowo w budynkach przeprowadzona będzie modernizacja oświetlenia wewnętrznego celem zmniejszenia zużycia energii elektrycznej. Po zastosowaniu tego typu rozwiązań budynki powinny w niemal 100% zużyć tyle energii ile wyprodukują.

Przedstawiciele 10 polskich gmin, które zwyciężyły w konkursie na najlepsze pomysły na innowacje w zakresie efektywności energetycznej i wykorzystania OZE w sektorze komunalnym, wzięło udział w tygodniowej wizycie studyjnej w Norwegii, podczas której mieli okazję zapoznać się z modelowymi instalacjami i inicjatywami proenergetycznymi realizowanymi przez norweskie gminy i ich partnerów.

Norwegia cieszy się opinią kraju przodującego w realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju i od wielu już lat realizuje ambitną politykę środowiskową, obejmującą dążenie do jak największego wykorzystania lokalnie dostępnych, odnawialnych zasobów energetycznych. Główny źródłami energii wykorzystywanymi na terenie kraju są dziś woda i wiatr, a aż 99% zużywanej energii elektrycznej to energia pochodząca z OZE. Aktualnie realizowane cele są nie mniej ambitne - podobnie jak UE Norwegia dąży do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 40% do 2030 r., a ponadto planuje całkowicie zrezygnować z ogrzewania na ropę i gaz do 2020 r., zwiększyć poziom recyklingu odpadów do 75% (dziś większość jest spalane) oraz aktywnie wspiera wykorzystanie pojazdów elektrycznych, w tym poprzez rozwój infrastruktury służącej do ich ładowania i ulgi podatkowe. Rezultaty można było zauważyć m.in. spacerując ulicami Oslo, gdzie co chwilę spotyka się samochody z rejestracją zaczynającą się na "EL" (oznaczającą właśnie pojazdy elektryczne) oraz stacje ładowania. Także samorządy lokalne włączają się w realizację ww. celów opracowując i wdrażając tzw. Plany działań w obszarze klimatu i energii, w których koncentrują się na dalszym wspieraniu wykorzystania OZE, promocji transportu publicznego, pieszego i rowerowego oraz redukcji emisji związanych z oczyszczaniem ścieków i zagospodarowaniem odpadów.

Platforma POL NORZapraszamy i zachęcamy wszystkich uczestników spotkań samorządowej Grupy Wymiany Doświadczeń a także wszystkie osoby zainteresowane poruszaną tematyką do wymiany myśli, doświadczeń i pomysłów na działania za pośrednictwem interaktywnego forum Polsko-Norweskiej Platformy Współpracy oraz do zadawania pytań ekspertom. Uczestniczyć w dialogu można zarówno w języku polskim, jak i angielskim.

Celem Platformy jest prowadzenie dialogu, wymiany doświadczeń i wiedzy na temat technologii oraz najlepszych praktyk w dziedzinie efektywności energetycznej i wykorzystania OZE pomiędzy polskimi i norweskimi samorządami lokalnymi oraz ich partnerami. Mamy nadzieję, że taki dialog pomoże w nawiązaniu między uczestnikami z obu krajów trwałych relacji, które będą stanowić podstawę do podjęcia kolejnych wspólnych inicjatyw w przyszłości.

Lublin, Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Rumia, Płońsk, Pałecznica, Raciechowice, Sztum, Sopot i Milanówek to zwycięzcy konkursu na najlepsze i najbardziej innowacyjne projekty dotyczące efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii. 

Każdy z nich otrzyma 50 tysięcy złotych na przygotowanie analiz i dokumentacji oraz pomoc w nawiązaniu bezpośredniej współpracy z gminami norweskimi, które będą je wspierać przy realizacji projektu. 13 czerwca br. w Poznaniu odbyło się 2. spotkanie samorządowej grupy wymiany doświadczeń (GWD), podczas ktorego dokonane zostało podsumowanie konkursu ogłoszonego w ramach polsko-norweskiej współpracy samorządowej. Głownym tematem spotkania była prezentacja projektów z zakresu efektywności energetycznej i wykorzystania OZE zgłoszonych do ww. konkursu i zakwalifikowanych do drugiego etapu oceny merytorycznej.

20 mikroprojektów prowadzących do innowacji w zakresie EE lub wykorzystania OZE, które zostały zgłoszone do naszego konkursu przez polskie gminy i ich jednostki budżetowe zainteresowane nawiązaniem współpracy z partnerem norweskim, pozytywnie przeszło ocenę formalną i pierwszy etap oceny merytorycznej. Na tym etapie projekty były oceniane przez grono ekspertów z dziedziny energetyki, a teraz czas na ich ocenę przez pozostałe miasta i gminy uczestniczące w konkursie. Przypominamy, iż spotkanie oceniające odbędzie się w dniu 13 czerwca 2016 r. w Poznaniu, w godzinach 10:00-15:30 (więcej informacji). Każda z gmin zakwalifikowanych do tego etapu będzie miała 5 minut na zaprezentowanie swojego pomysłu na innowację i powiązanego z nim mikroprojektu, a następnie pozostali uczestnicy konkursu wypełnią karty oceny merytorycznej, obejmujące ocenę takich aspektów jak innowacyjność, wykonalność, potencjalny efekt ekologiczny, ekonomiczny i społeczny, czy przydatność mikroprojektu dla realizacji ogólnego pomysłu. Następnie uczestnicy spotkania zwiedzą Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego, a w tym czasie Komisja Konkursowa podsumuje wyniki. Na ostateczną ocenę każdego projektu złoży się ocena dokonana przez ekspertów (60% wagi) oraz ocena dokonana przez pozostałych uczestników konkursu (40% wagi). 10 najwyżej ocenionych projektów otrzyma dofinansowanie w postaci mikrograntu, a zwycięskie gminy wezmą udział w wizycie studyjnej do Norwegii i nawiążą współpracę bilateralną z partnerem norweskim.

Lista projektów zakwalifikowanych do 2. etapu oceny merytorycznej

Zapraszamy wszystkich członków Grupy Wymiany Doświadczeń utworzonej w ramach projektu „Polsko-norweska platforma współpracy..." oraz wszystkie gminy, które złożyły wnioski do naszego konkursu na mikrogranty, do udziału w 2. spotkaniu GWD, które będzie miało miejsce w Poznaniu, w dniu 13 czerwca 2016 r.

Głównym tematem spotkania będzie prezentacja projektów z zakresu efektywności energetycznej i wykorzystania OZE zgłoszonych do ww. konkursu i zakwalifikowanych do drugiego etapu oceny merytorycznej. Następnie uczestnicy konkursu ocenią poszczególne projekty wg przyjętej karty oceny (bez możliwości oceny własnego wniosku), a ich ocena uzupełni ocenę dokonaną przez Komisję Konkursową. Ostateczna uzyskana przez dany projekt punktacja stanowić będzie średnią ważoną z ocen przyznanych przez uczestników konkursu i Komisję (60% wagi - głos Komisji i 40% wagi - głos uczestników), a wyniki konkursu zostaną ogłoszone na zakończenie spotkania.

W dniu 22 kwietnia 2016 r. w Krakowie odbyła się 1. konferencja bilateralna organizowana w ramach projektu „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu". Jej celem była prezentacja utworzonej w ramach projektu platformy współpracy pomiędzy polskimi i norweskimi samorządami i ich partnerami, zajmującej się tematyką efektywności energetycznej i wykorzystania OZE, oraz wstępnego raportu diagnostycznego na temat sytuacji energetycznej polskich i norweskich samorządów lokalnych. Zaprezentowany został również szereg inspirujących dobrych praktyk zrealizowanych przez polskie i norweskie samorządy w obszarze modernizacji energetycznej budynków, modernizacji oświetlenia publicznego, wykorzystania OZE oraz kompleksowego zarządzania energią na poziomie gminy. W wydarzeniu udział wzięło blisko 80 osób - głównie przedstawicieli miast i gmin z różnych regionów Polski.

Broszura konkursowaZapraszamy wszystkie polskie samorządy gminne oraz samorządowe jednostki organizacyjne do udziału w otwartym konkursie na mikroprojekty prowadzące do innowacji w zakresie efektywności energetycznej lub wykorzystania OZE, zainspirowane doświadczeniami norweskimi lub możliwe do zrealizowania przy wykorzystaniu norweskich doświadczeń.

Celem konkursu jest wsparcie ww. jednostek w przygotowaniu do realizacji najciekawszych innowacyjnych projektów pilotażowych poprzez przyznanie im mikro-grantów na przygotowanie analiz, dokumentacji, działań edukacyjnych i innych działań nie-inwestycyjnych niezbędnych do ich wdrożenia (tzw. mikroprojekt) oraz poprzez zapewnienie współpracy z partnerem norweskim, który wesprze beneficjenta swoją wiedzą i doświadczeniem. 10 zwycięskich samorządów weźmie również udział w podróży studyjnej do Norwegii.

Zapraszamy do udziału w badaniu ankietowym dotyczącym sytuacji polskich samorządów lokalnych w obszarze efektywności energetycznej i wykorzystania OZE. Celem badania jest sporządzenie raportu diagnostycznego, który odpowie na pytanie o aktualny stan gospodarki energetycznej w miastach i gminach, jak również umożliwi stworzenie listy potrzeb JST (w zakresie legislacji, finansowania oraz edukacji), aby mogły one możliwie najefektywniej realizować inwestycje proenergetyczne.

Blisko 50 osób zgromadziło 1 spotkanie samorządowej Grupy Wymiany Doświadczeń, które odbyło się w Krakowie w dniach 30 marca-1 kwietnia 2016 r. Było ono poświęcone diagnozie sytuacji polskich samorządów lokalnych w obszarze efektywności energetycznej i wykorzystania OZE oraz możliwości przeniesienia na polski grunt sprawdzonych rozwiązań Norweskich. W debacie udział wzięli przedstawiciele polskich miast i gmin, którzy już od lat zajmują się tematem poszanowania energii i ochrony klimatu, w związku z czym mogą wnieść znaczący wkład w analizę aktualnych oraz wypracowanie nowych proenergetycznych rozwiązań. Norweskie doświadczenia i dobre praktyki zostały zaprezentowane przez Panią Gunnbjørg NÅVIK z Norweskiego Związku Władz Lokalnych i Regionalnych.


stopka logo N

Projekt „Polsko - norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu" jest finansowany w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej na poziomie Programu PL04 ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014.